Voorlezen als interactief spel
Na een korte introductie slaat de pedagogisch medewerker het boek open. Zij houdt ruimte voor interactie. De kinderen vinden de gekleurde rondjes erg interessant. Ze willen ze aanraken en benoemen de kleuren. Dan start ze het verhaal: “’s Nachts lag er in het maanlicht een eitje op een blad…” Voordat ze verder kan gaan, wijst een peuter naar de maan en een ander naar het eitje. Ze luisteren niet alleen, maar doen actief mee – een waardevolle kans om de taalontwikkeling te stimuleren. Onderzoek toont aan dat interactief voorlezen een grote rol speelt in de taal- en cognitieve ontwikkeling van jonge kinderen. Door vragen te stellen en kinderen zelf te laten vertellen wat ze zien, leren ze niet alleen nieuwe woorden, maar ook het vertellen van verhalen en het uiten van emoties.
Bij de bladzijde met lekkernijen waar het rupsje zich doorheen eet, is de interesse nog groter. De kinderen steken hun vingers door de ronde gaatjes van de pagina; dat voelt grappig! Interactieve boekjes zoals deze bieden extra mogelijkheden: kinderen leren over kleuren, vormen, en tellen op een speelse manier die aansluit bij hun eigen belevingswereld.
Koester de nagesprekken
Als het verhaal afgelopen is, blazen de kinderen samen het boekje uit – een ritueel dat hen helpt de activiteit af te sluiten. Terwijl sommige kinderen meteen gaan spelen, blijven anderen nog even zitten of staan. Vaak zijn dat degenen die tijdens het voorlezen wat stiller waren. Dit is een kans die je als pedagogisch medewerker moet grijpen! Wanneer je met deze kinderen nog een keer door het boekje bladert en openstaat voor hun reacties, ontstaan er vaak spontaan gesprekken. De kinderen benoemen dingen uit het boek, wijzen ze aan en vertellen wat ze denken. Dit geeft ruimte om woorden en kennis te verdiepen. Het boek wordt een brug tussen hun fantasie en de echte wereld. Studies wijzen uit dat kinderen in één-op-één gesprekken meer ruimte krijgen om hun woordenschat te oefenen en te vergroten.
Breng het verhaal buiten tot leven
Met een Rupsje Nooitgenoeg knuffeltje gaat het verhaal zelfs mee naar buiten! Hier kan het rupsje aan blaadjes knabbelen, op avontuur gaan in het gras of de zandbak en misschien zelfs een nieuwe vriend vinden. Het buitenleven biedt natuurlijke stimulansen die de thema’s in het boek versterken. Zo ontdekken kinderen dat verhalen niet alleen in boeken leven, maar ook om hen heen.
Vooral het napraten over het verhaal is belangrijk voor de breinontwikkeling
We weten dat voorlezen ontzettend waardevol is. Soms is het lastig om er de rust en tijd voor te vinden. Het helpt om boekjes in het zicht en ‘voor het grijpen’ te hebben, zodat kinderen er zelf mee aan komen. Ik maak regelmatig mee dat er een dreumes of peuter naar mij toekomt met een boekje (als ik op groepsbezoek ben) en pak dan altijd de kans om het voor te lezen. Er komen altijd andere kinderen bij staan; het heeft toch iets magisch als er voorgelezen wordt. Vooral het napraten over het verhaal zorgt voor vele nieuwe verbindingen in de hersenen. Je kunt praten over gebeurtenissen in het verhaal, gevoelens, problemen die er waren en dan een koppeling maken met de eigen ervaringen van de kinderen. Deze gesprekjes stem je af op de kinderen die je voor je hebt.
Tips voor creatief voorlezen
Om voorlezen nog speelser en interactiever te maken, zijn hier een paar praktische tips:
- breng het verhaal tot leven met echte voorwerpen: heb je materialen die voorkomen in het verhaal, zoals een knuffelrupsje of (nep)vruchten? Kinderen kunnen ermee spelen wat hun beleving verder versterkt;
- zet boekjes in verschillende speelhoeken: zo is het gemakkelijker voor jou als pedagogisch medewerker om het verhaal te integreren in het spel van de kinderen;
- neem boekjes mee naar buiten: verhalen die aansluiten bij de natuur, dieren of voertuigen zijn ideaal voor buiten. Misschien vinden de kinderen in de zandbak wel een schat zoals in het boek, of ontmoeten ze een ‘echte’ rups!
- zet voorlezen op het programma: voorlezen kan op elk moment, tijdens vrij spel of als activiteit. Door vaste momenten in te bouwen, raken kinderen vertrouwd met verhalen en ontstaat er vanzelf een nieuwe routine.
Voorlezen is niet alleen een activiteit – het is een magisch moment van verbinding, leren en groei. Met een beetje creativiteit kun je kinderen inspireren, hun nieuwsgierigheid prikkelen en ze laten ervaren dat (voor)lezen geweldig is. Voorlezen kun je Nooitgenoeg doen!
Boekentips voor peuters en kleuters
Kun je geen genoeg krijgen van het eigenwijze thema van de Kinderboekenweek? Lees dan eens deze boeken:
- Klein geitje kan alles, Yvonne Jagtenberg;
- Hé, wie zit er op de wc?, Harmen van Straaten;
- De NEEhoorn, Marc-Uwe Kling;
- Gekkie de Gekko, Rachel Bright;
- Muisje Andersom, Anita Jeram.
Wil je jonge kinderen nog beter leren begeleiden?
Jonge kinderen zijn van nature nieuwsgierig en onbevangen. Ze leren door te spelen en te onderzoeken. Wil je de begeleiding van peuters en kleuters versterken op thema’s als:
- spelend leren;
- executieve vaardigheden;
- ontluikende geletterdheid;
- ontluikende gecijferdheid.
Neem eens een kijkje op onze site of neem contact op, met Susanne Hoogland, Specialist jonge kind. Samen creëren we een veilige en stimulerende leeromgeving voor jonge kinderen!
Vakdidactiek & vakinhoud: jonge kind
Jonge kinderen zijn van nature nieuwsgierig en onbevangen. Wil je dat peuters en kleuters op een uitdagende, veilige en speelse manier tot leren komen? Onderwijsversterkers ondersteunt je bij het creëren van een leeromgeving die aansluit bij de beleving en mogelijkheden van het jonge kind.
Bronnen
- Bus, A.G., Van IJzendoorn, M.H., & Pellegrini, A.D. (1995). Joint Book Reading Makes for Success in Learning to Read: A Meta-Analysis on Intergenerational Transmission of Literacy. Review of Educational Research, 65(1), 1-21. Article/Letter to editor
- Mol, S. E., & Bus, A. G. (2011). To read or not to read: a meta-analysis of print exposure from infancy to early adulthood. Psychological Bulletin, 137(2), 267-296. DOI: 1037/a0021890
- Wasik, B.A., & Hindman, A.H. (2020). Increasing Preschoolers’ Vocabulary Development through a Streamlined Teacher Professional Development Intervention. Early Childhood Research Quarterly, 50, 101-113. ERIC: ED611720
