Voorlezen: de basis voor de ontwikkeling van taal, sociale vaardigheden en verbeelding
Voorlezen aan jonge kinderen is meer dan een gezellige activiteit; het kan ongeveer 8% van de verschillen verklaren tussen kinderen in taalontwikkeling, ontluikende geletterdheid en leesvaardigheid. Door te luisteren naar verhalen horen kinderen nieuwe woorden en complexe zinsstructuren. Dit verrijkt hun woordenschat en helpt hen te begrijpen hoe zinnen en verhalen zijn opgebouwd; de basis voor toekomstige lees- en schrijfvaardigheden.
Daarnaast draagt voorlezen bij aan de ontwikkeling van luistervaardigheden en concentratie. Terwijl een kleuter naar een verhaal luistert, leert hij bijvoorbeeld stil te zitten of juist te bewegen, aandacht te hebben en te reageren op wat hij hoort. Deze vaardigheden komen ook van pas in sociale interacties.
Tot slot stimuleert voorlezen de verbeelding en creativiteit van jonge kinderen. Ze worden meegenomen naar nieuwe werelden, ontmoeten verschillende personages en leren over culturen en situaties.
Zelf lezen draagt bij aan leervaardigheden en kritisch denken
Als kinderen ouder worden en zelf gaan lezen, nemen de voordelen toe. Zelf lezen draagt bij aan de verbetering van leesvaardigheid en begrip; helpend bij het volgen van de taal-, reken- en zaakvakken op school. Lezen bevordert ook kritisch denken. Kinderen leren om informatie te analyseren, verbanden te leggen en conclusies te trekken. Dit zijn vaardigheden die van grote waarde zijn in hun schoolloopbaan en verdere leven.
Emoties herkennen, begrijpen en oefenen
Kinderen die voorgelezen worden of zelf lezen zijn beter in staat om (complexe) emoties van personages te herkennen en te begrijpen. Een verhaal is bovendien een veilige omgeving om te oefenen met emoties. Dit draagt bij aan de ontwikkeling van empathie. Het vermogen om zich in anderen in te leven is belangrijk voor het opbouwen van gezonde relaties en prettige sociale interacties.
Daarbij kan lezen een ontsnapping bieden aan stressvolle situaties of emotionele uitdagingen. Met een verhaal duik je in een andere wereld waar je je even kunt ontspannen.
(Voor)lezen biedt een kans op de mooiste lessen
Voorlezen en lezen hebben dus een positief effect op de leervaardigheden en de sociaal-emotionele groei van kinderen en jongeren. En (voor)lezen is meer dan alleen de tekst begrijpen. Als ik terugdenk aan mijn jeugd, dan denk ik aan boeken en verhalen. Als dochter van een docente Nederlands waren die altijd dichtbij. Mijn moeder heeft me veel voorgelezen, zelfs toen ik al naar de middelbare school ging. We kozen samen veelzijdige teksten en boeken uit en praatten erover. Heerlijke momenten met z’n tweetjes waren dat. We lazen bijvoorbeeld Paul Biegel, maar ook de Donald Duck die mijn opa voor ons inbond en mijn zoon nu ook weer leest. We lazen de tv-gids, Thea Beckmann en de echte, enge, onvoorstelbaar gruwelijke sprookjes van de gebroeders Grimm.
Mijn moeder wist dat je in je fantasiewereld van alles kan meemaken en oefenen. Ik leerde dat angst te overwinnen is en spanning een gevoel is dat weer weg kan vloeien. Door het (voor)lezen van verhalen en boeken kreeg ik de kans om in mijn fantasie de mooiste lessen te leren.
Een breder perspectief op de wereld
Voor opgroeiende jongeren blijft lezen belangrijk. Naast de eerder genoemde voordelen zorgt lezen ervoor dat zij zich beter kunnen voorbereiden op hun toekomst. Lezen van verschillende genres en auteurs helpt hen om een breder perspectief te krijgen op de wereld. Jongeren leren over verschillende culturen, historische gebeurtenissen en wetenschappelijke concepten, wat hun algemene kennis en begrip van de wereld vergroot.
Hoe maak je werk van (voor)lezen?
Door kinderen en jongeren voor te lezen en aan te moedigen om zelf te lezen, geven we hen de tools die ze nodig hebben om (later) deel te nemen aan de samenleving. Vakkennis en vakdidactiek over lezen is daarbij essentieel. Wil je je kennis en vaardigheden verbeteren of actualiseren? Wij ondersteunen je daar graag bij:
Masterclasses van ontluikende geletterdheid naar lezen en schrijven
Werk je als leraar in groep 1-3 en wil je je kennis over de leesontwikkeling van het jonge kind versterken en verdiepen? Volg dan de Masterclasses van ontluikende geletterdheid naar lezen van schrijven. In vier masterclasses ga je aan de slag met alle fasen van leesontwikkeling bij het jonge kind. Theorie en de eigen praktijk staan centraal.
Stimuleer voortgezet technisch lezen met VNL
Wil je het voortgezet technisch lezen zo vormgeven dat kinderen zin krijgen in lezen en hun leesprestaties omhoog gaan? Dan is het traject Stimuleer voortgezet technisch lezen met VNL iets voor jullie team. Het idee is dat leerlingen die plezier hebben in lezen, veel lezen waardoor hun leesniveau omhoog gaat (Toste et al., 2020). En wel op een aansprekende, kindvriendelijke manier.
Bronnen
- Mol, S. E., & Bus, A. G. (2011). To read or not to read: a meta-analysis of print exposure from infancy to early adulthood. Psychological Bulletin, 137(2), 267-296. DOI: 1037/a0021890
- Mol, S. E. (2022). Het belang van voorlezen en zelf lezen voor kinderen en adolescenten: Meta-analyse van het verband tussen (voor)leeservaring en leesvaardigheid. Amsterdam: Stichting Lezen.
